rnrnrn
nمکعب روبیک اختراع مجسمهساز و معمار مجارستانی «ارنو روبیک» است که آن را در سال ۱۹۷۴ به جهان معرفی کرد.
n
nاین پازل معروف مکانیکی در سال ۱۹۸۴ به نام سازندهاش تغییر نام داد و برنده بهترین پازل جهان شد و تا اکنون پرفروشترین اسباببازی جهان است. روبیک مکعبی است که اندازه هر طرف مکعب برابر با ۵/۷۱۵ سانتیمتر و دارای ۲۷مکعب کوچکتر است
n
n.
”
————————————-
nمکعب مرکزی هر وجه متصل به مرکز است و برای اتصال دیگر مکعبهاست که توانایی چرخش را داشته باشند. در این مکعب ۲۱قطعه وجود دارد، هسته مرکزی دارای سه محور متقاطع است که مرکز شش قطعه روی محورها را نگه داشته و به ۲۰ مکعب کوچک پلاستیکی دیگر اجازه چرخش میدهد. مکعب روبیک دارای ۱۲ زاویه است که دو رنگ را نشان میدهد و هشت گوشه که سه رنگ را نشان میدهد، هر قسمت (هر زاویه) دو یا سه رنگ متفاوت را نشان میدهد، در نتیجه هیچ زاویهای وجود ندارد که دو رنگ شبیه (مثلا قرمز و قرمز) را نشان دهد. مکانیزم محوری این پازل به شما این امکان را میدهد که در هر وجه بهطور جداگانه رنگهای دیگر را به هم بریزید. هدف از بازی این است که تمام رنگهای آن در وجه خود و به صورت درست در کنار هم قرار گیرند. در اغلب مکعبهای روبیک رنگ قرمز در مقابل رنگ نارنجی است، زرد مقابل سفید و سبز مقابل آبی.
nدر سالهای بعد این مکعب گسترش یافت و مدلهای دیگری از آن درست شد که از آن جمله میتوان به ۲×۲×۲ (مکعب جیبی، مینی مکعب یا مکعب یخی)، ۳×۳×۳ (مکعب استاندارد)، ۴×۴×۴ (انتقام روبیک یا مکعب استاد) و ۵×۵×۵ (مکعب پروفسورها) اشاره کرد. بهتازگی اندازههای بزرگتر این مکعب نیز درست شدهاند (وی کیوب ۶ و وی کیوب ۷)، بزرگترین مکعب ساخته شده به اندازه ۱۷×۱۷×۱۷ است. اما شبه مکعبهای روبیکی که ارنو روبیک ساخت را افراد دیگری در نقاط دیگر جهان و حتی زودتر از او اختراع کردهاند. در مارس سال ۱۹۷۰، لری نیکولز مکعب ۲×۲×۲ خود را به نام «پازل با تکههای قابل گردش در گروه» اختراع و درخواست حق ثبت اختراع در کانادا را برای آن کرد. قطعات مکعب نیکولز که با آهنربا به هم متصل شده بود. این مکعب در آمریکا در ۱۱ آوریل ۱۹۷۲، دو سال قبل از اختراع روبیک ثبت شد. در آوریل ۱۹۷۰، فرانک فاکس درخواست ثبت اختراع مکعب «کروی ۳×۳×۳» خود را ارائه داد و او گواهی خود را در بریتانیا در ۱۶ ژانویه ۱۹۷۴ دریافت کرد.
nارنو روبیک «مکعب جادویی» خود را در ۱۹۷۴ اختراع و در سال ۱۹۷۵ در مجارستان با شماره ثبت اختراع HU۱۷۰۰۶۲ ثبت بینالمللی کرد. نخستین سری از این اسباببازی در ۱۹۷۷ تولید و در مغازههای بوداپست برای فروش گذاشته شد. مکعب جادویی با تکههای به هم پیوسته پلاستیکی ارزانتر و سبکتر از مکعب آهنربایی طراحی شده توسط نیکولز بود. در سپتامبر ۱۹۷۹ با حضور در نخستین نمایشگاه بینالمللی اسباببازی لندن به جهان غرب و بعد از آن در ژانویه و فوریه ۱۹۸۰ با حضور در دو نمایشگاه بینالمللی دیگر در نورنبرگ و نیویورک پازل خود را به جهان معرفی کرد و این اسباببازی پس از نخستین حضور در نمایشگاه بینالمللی، به سرعت توانست جای خود را در قفسههای مغازههای اسباببازی غرب باز کند.
nپروفسور روبیک که امروز به سبب همان نوآوری آوازهای جهانی به دست آورده است، از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۵ بیشتر وقتش را به معماری گذراند، ولی از آن پس همه توان خود را بر تدریس در دانشگاه متمرکز کرد.
nآن روزگار، حل معمای طرح شده آسان نبود؛ این حرف زبانزد همگان بود و پروفسور بر سر حل آن یک ماه وقت گذاشته است. مکعب روبیک در سال ۱۹۷۷ در مجارستان به تولید انبوه رسید و با آن که بیرون از مرزهای مجارستان برایش هیچگونه بازاریابی و یا تبلیغاتی انجام نپذیرفته بود، نخستین زمزمههای مردم پسندیاش از گوشه و کنار کشورهای اروپایی برخاست. تاریخ دقیقی از راهیابی مکعب روبیک به ایران در دست نیست، ولی آنچه روشن است، این که میبایست همزمان با گسترش جهانی آن در سالهای پیش از ۱۹۷۹ بوده باشد. بدین سان، مکعب روبیک در سراسر جهان فروشی چند میلیونی یافت و شگفتی ریاضیدانان و دانشوران دیگر حوزههای دانشگاهی را نیز برانگیخت. البته تا آن زمان هنوز هیچ راهحل جامع و کاملی برای مکعب به نگارش در نیامده بود و دانشآموختگان و مهندسان میکوشیدند تا روشهایی را برای حل معما بیابند. نخستین بار سال ۱۹۸۱، شیمیدان و ریاضیدانی به نام جیمز جی نورس، راهحل خود را به نگارش درآورد. آمار و ارقام زیادی در مورد این مکعب وجود دارد حتی رکوردهای متفاوت با حالتهای متفاوت که نشان از محبوبیت آن دارد، اما سریعترین و رکوردارترین این افراد در مدت زمان انجام در روبیک ۳×۳×۳ شامل اسامی زیر است:
n- Mats Valk با زمان ۵/۵۵ ثانیه از هلند
n- Feliks Zemdegs با زمان ۵/۶۶ ثانیه از استرالیا
n- Michał Pleskowicz با زمان ۶/۱۱ از لهستان
n- Asia Konvittayayotin با زمان ۶/۱۵ از تایلند.
‘